gora



Poprzednia strona

Powrót na stronę główną

Następna strona


WIOSNA W OGRODZIE.

Propozycja lekcji - wycieczki dla uczniów kl. IV

 

Proponuję zajęcia przyrodnicze dostosowanych do uczniów kl. IV. Zgodnie z założeniami nowej reformy systemu oświaty jednym z podstawowych zadań edukacyjnych jest przygotowanie uczniów do funkcjonowania w szeroko pojętym środowisku. Realizacja tego zadania wymaga kształtowania szeregu umiejętności intelektualnych i praktycznych uczniów oraz wykorzystania specyficznych dla kształcenia przyrodniczego procedur osiągania celów (typ lekcji, metody, formy pracy, środki dydaktyczne).

Szczególnie efektywne w tym zakresie są zajęcia terenowe stwarzające okazję percepcji zagadnień w drodze bezpośredniej obserwacji zjawisk, okazów i procesów przyrodniczych. Wpływają na podniesienie poziomu rozumienia omawianych treści, uwrażliwiają na piękno przyrody i kształtują zainteresowania prośrodowiskowe.

Termin zajęć: koniec marca – kwiecień

Miejsce zajęć: przydomowe ogródki, ogród szkolny

Czas trwania: 3 jednostki lekcyjne

Wiek uczestników: kl. IV 

Zakres treści zajęć edukacyjnych przyrody zawartych w podstawie programowej obejmuje:  treści i działania

  • przyroda w otoczeniu dziecka

  • obserwowanie zjawisk i procesów przyrodniczych dostępnych doświadczeniu dziecka i mówienie o nich

  • wielość środków komunikacji

  • ćwiczenia terenowe

  • działalność plastyczna i śpiew uczniów 

Cele lekcji:

Wiadomości:

  • znajomość sezonowych zjawisk w przyrodzie ożywionej jako wskaźnika sezonowych zmian meteorologiczno - klimatycznych

  • poznanie zjawisk i gatunków organizmów tzw. zwiastunów wiosny  

Umiejętności:

  • rozpoznawania roślin i zwierząt wiosną w ogrodzie

  • prowadzenia ukierunkowanych obserwacji

  • poszukiwania, odkrywania, wyjaśniania

  • posługiwania się planszami, prostymi atlasami 

Postawy:

  • postawa badawcza względem otaczającej rzeczywistości przyrodniczej

  • świadomość rocznego cyklu zjawisk w świecie przyrody

  • rozwój zainteresowań przyrodniczych

  • emocjonalny stosunek do środowiska przyrodniczego 

Metody:

  • obserwacja

  • pogadanka

  • metoda gier dydaktycznych 

Formy pracy:

  • grupowa, zbiorowa 

Środki dydaktyczne:

  • karty pracy

  • plansze, fotografie, atlasy z ilustracjami roślin i zwierząt

  • lornetki 

FAZA WPROWADZAJĄCA

Wiosna jako pora roku

Uczniowie idąc w teren na poszukiwanie zwiastunów wiosny śpiewając piosenkę.

N: Dzieli uczniów na grupy. Informuje, że przyszli dzisiaj do ogrodu szukać wiosny. Rozpoczyna pogadankę na temat wiosny w przyrodzie. Pyta, kiedy się rozpoczyna i jak długo trwa ta piękna pora roku.

D: Ustalają czas trwania wiosny i zaznaczają na diagramie w karcie pracy.

N: Pyta o zmiany, jakie mają miejsce wiosną w przyrodzie.

D: Swobodnie wypowiadają się na temat pogody wiosennej. Podają cechy wiosny, jako pory roku, w porównaniu z zimą. Zwracają uwagę na długość dnia i nocy, temperaturę powietrza, rodzaj opadów, zachmurzenie, wiatr itd. Pojawiają się pierwsze wiosenne kwiaty, kwitną pierwsze drzewa, przylatują ptaki, rozpoczynają się pierwsze wiosenne prace w polu i ogrodzie. 

FAZA REALIZACYJNA

Poznawanie wiosny za pomocą słuchu i węchu

N: Prosi, aby wszystkie dzieci zamknęły oczy i przysłuchały się uważnie różnym dźwiękom ogrodu i spróbowały je zidentyfikować.

D: W trakcie pogadanki wymieniają: głosy ptaków, brzęczenie owadów, szum wiatru, trzask gałęzi i pni na wietrze itp.

N: Następnie poleca dzieciom, aby stojąc lub wolno idąc głęboko wdychały powietrze i skoncentrowały się na różnych zapachach.

D: Opowiadają o swoich spostrzeżeniach. Ile zapachów potrafi każde z nas rozróżnić?

Rośliny w wiosennym ogrodzie

N: Poleca uczniom zadania obserwacyjne (praca w grupach 5-, 6-osobowych). Każda grupa otrzymuje plansze, atlas lub kartki z rysunkami roślin, zwiastunów wiosny w ogrodzie. 

Instrukcja:

  1. Rozpoznaj pierwsze kwiaty kwitnące na wiosnę w ogrodzie.

  2. Przyjrzyj się gałęziom drzew i krzewów. Co zaobserwowałeś?

  3. Jakiego koloru jest wiosna? Ile kolorów (jakich) dostrzegłeś w trakcie poszukiwań wiosny w ogrodzie?

D: Każda grupa dokonuje obserwacji zgodnie z instrukcją. Następnie zagadnienie zostaje omówione na forum całej klasy z udziałem przedstawicieli poszczególnych grup. Wymieniają następujące gatunki roślin: przebiśnieg, krokus, fiołek, sasanka, pierwiosnek, śnieżyca wiosenna. Dostrzegają nabrzmiewanie pąków, których łuski zewnętrzne zaczynają się rozchylać i ukazują się ich jaśniejsze części położone w głębi pąka.

N: W miarę możliwości pokazuje uczniom kwitnące drzewa i krzewy (leszczyna, dereń, topola, wierzba, wiąz, z owocowych – np. czereśnia). Na ścieżkach i grządkach wskazuje na zieleniące się pierwsze chwasty. Na niewielkich kępkach trawy pojawiają się zielone kłoski tworzące rozpierzchłą, jednostronnie rozwinięta wiechę. To kwitnie wiechlina roczna. Na podsumowanie tej części zajęć nauczyciel zadaje zagadki. 

Zobaczysz je wiosną, gdy na wierzbie rosną. Srebrne filtra mają, jak się nazywają? (bazie)

Są żółte jak kaczuszki, myślicie, że mają nóżki?
    Nie - wczesną, chłodną wiosną na mokrej łące rosną, (kaczeńce)

Co roku drzewa stroją się w ich zieleń, co roku jesień ziemię nimi ściele, (liście)

Jeszcze śpi wszystko, co żyje, jeszcze nic nie rośnie,
    a on śmiało śnieg przebija, powie nam o wiośnie, (przebiśnieg) 

D: Uzupełniają karty pracy. Odgadują zagadki. Zwierzęta wiosną w ogrodzie.

N: Informuje uczniów, że wiosną także świat zwierzęcy budzi się gromadnie do życia. Przylatują ptaki, wychodzą z zimowych kryjówek owady i inne zwierzęta. Prosi, aby uczniowie w grupach rozejrzeli się dookoła i odnaleźli przedstawicieli świata zwierząt w ogrodzie.

D: Wskazują rozpoznane organizmy zwierzęce (np. biedronki, kowale bezskrzydłe, motyle - rusałki, bielinki, cytrynki; ślimaki, dżdżownice, ptaki).

N: Pomaga uczniom w rozpoznawaniu zwierząt. Wykorzystuje fotografie w atlasie zwierząt lub barwne plansze. Kieruje uwagę uczniów na drzewa w ogrodzie.

D: Obserwują gawrony, sroki, szpaki, bogatki, zięby, bociany i inne ptaki zajęte budowaniem gniazd (konieczne lornetki).

N: Pokazuje ilustracje ptaków (np. z atlasu), których nazwy odczytują uczniowie.

D: Prowadzą obserwacje ornitologiczne. Próbują zidentyfikować dostrzeżone ptaki.

N: Pomaga w ćwiczeniach obserwacyjnych. 

Prace wiosenne w ogrodzie.

N: Zwraca uwagę uczniów na zbliżający się okres pierwszych prac w ogrodzie. Pyta uczniów o czynności, jakie będą musieli wykonywać właściciele ogrodów.

D: Wymieniają w trakcie pogadanki niezbędne czynności: przekopywanie gleby, wybieranie pędów, kamieni, grabienie, robienie grządek, wyznaczanie rzędów do siewu, wysiewanie nasion. W czasie suszy konieczne jest podlewanie roślin. Glebę należy co pewien czas spulchniać, oczyszczać z chwastów, a rośliny przerywać, jeśli za gęsto rosną.

N: Odsyła uczniów do kolejnego zadania zamieszczonego w karcie pracy (wiersz: „Co trzeba zrobić w ogrodzie wiosną?”). Informuje, że w ramach pracy domowej mają za zadanie obok pierwszej zwrotki wiersza narysować nasiona trzech wybranych roślin wysiewanych w ogrodach i podpisać je. Obok drugiej zwrotki mają narysować narzędzia niezbędne do pracy w ogrodzie.

D: Zapoznają się z treścią wiersza i słuchają informacji dotyczących pracy domowej. 

FAZA PODSUMOWUJĄCA

N: Prosi, aby uczniowie rozwiązali rebus zamieszczony w karcie pracy.

D: Podają rozwiązanie: Słońce pomaga wiośnie. Wyjaśniają znaczenie zdania stanowiącego rozwiązanie.

PRACA DOMOWA

Poszukać przysłów ludowych dotyczących wiosny oraz wiosennych miesięcy. Do jednego z nich przygotować pracę plastyczną (technika dowolna). Np. „w marcu jak w garncu”.

 
  

LITERATURA

  1. Busse R, Mały słownik zoologiczny. Ptaki. T. I i II, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.

  2. Lange D., Zwiastuny wiosny, Multico, Warszawa 1996.

  3. Singer D., Ptaki w parku i ogrodzie, Multico, Warszawa 1996.

  4. Stawiński W. (red.), Podstawy nauczania środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe WSP, 1994.

  5. Edukacja w naturze - pakiet ekologiczny, wyd.: Fundacja Ośrodka Edukacji Ekologicznej, Warszawa 2000 r.

  
KARTA PRACY 

Data: .................................                    Grupa: ........................................

Imię i nazwisko ucznia: .............................................................................

  1. Zaznacz czas trwania wiosny na diagramie kołowym.

  1. Dokonaj obserwacji żywych organizmów w wiosennym ogrodzie. Wyniki obserwacji odnotuj w tabeli.
Przedmiot obserwacji Wynik obserwacji

Gatunki roślin
(Podkreśl nazwy roślin takimi kolo­rami, jakiej barwy są ich kwiaty)

 


Gatunki zwierząt

 


Pąki drzew i krzewów

 
  1. Co trzeba zrobić w ogrodzie wiosną? Obok pierwszej zwrotki wiersza narysuj nasiona trzech wybranych roślin wysiewanych w ogrodach i podpisz je. Podkreśl i narysuj obok drugiej zwrotki wiersza nazwy narzędzi ogrodniczych wykorzystywanych podczas prac w ogrodzie.

Kwiatki
D. Gellnerowa

Jestem sobie ogrodniczka,
mam nasion pól koszyczka.
Jedno gładkie,
drugie w łatki,
a z tych nasion będą kwiatki.

Mam konewkę z dużym uchem
co podlewa grządki suche,
mam łopatkę, oraz grabki,
bo ja dbam o moje kwiatki.
 

 
  1. Rozwiąż rebus

 

Hasło: ...................................................

.............................................................

Do Góry


Poprzednia strona

Powrót na stronę główną

Następna strona