Czas trwania: 10 godz. z dojazdem

Wiek uczestników: 13 lat kl. VI.

     Zakres treści zajęć obejmuje materiał nauczania przyrody w kl. VI. zawarty w dziale programowym: Planeta Ziemia.

• Układ Słoneczny

• Droga Mleczna, gwiazdy, galaktyki

• Słońce jako źródło światła, zmiany oświetlenia Ziemi w rytmie rocznymi dobowym

• obserwacja nieba w planetarium 

Cele lekcji w Planetarium

Wiadomości: 

• obserwuje sferę niebieską w różnych porach roku

• obserwuje gwiazdozbiory

• poznaje model Układu Słonecznego

Umiejętności:

• uczeń umie scharakteryzować Ziemię jako planetę oraz określa jej miejsce we wszechświecie

• wskazuje i nazywa gwiazdozbiory

• wyznacza południk niebieski za pomocą Słońca

• odczytuje wysokość górowania Słońca na różnych szerokościach geograficznych

Postawy:

• postawa badawcza

• zainteresowanie omawianymi zagadnieniami

Metody:

• obserwacja

Formy pacy:

• grupowa,

• zbiorowa

Scenariusz wycieczki

Realizując dział programu przyrody w kl. VI " Planeta Ziemia" udaliśmy się z uczniami do Planetarium w Chorzowie.

Faza wprowadzająca

Podstawowe wiadomości o funkcjonowaniu Planetarium i Obserwatorium Astronomicznym w Chorzowie.

Faza realizacyjna. 

W Planetarium były przeprowadzone 2 lekcje.

Tematy lekcji to:

Zaobserwowanie tego, że Ziemia obraca się wokół własnej osi, oraz, że Ziemia obraca się wokół Słońca.

Lekcja 1

Prowadzący zapoznał uczniów z danymi technicznymi planetarium. Na środku sali znajduje się duży projektor, który wyświetla obraz nieba na sferyczny ekran. Aparatura ta umożliwia nam wędrówki po kuli ziemskiej i obserwowanie nieba z różnych miejsc na Ziemi oraz wędrówki w czasie (np. w ciągu roku). Wszystko co oglądamy w planetarium jest rzeczywistą kopią rzeczywistości. 

Najpierw aparatura wyświetliła 1-szy dzień lata-22.VI. Uczniowie obserwowali sferę niebieską, wyszukano Gwiazdę Polarną przy pomocy gwiazdozbiorów: Dużego i Małego Wozu. Gwiazda Polarna to biegun północny, jest prawie nieruchoma i świeci nad tym samym miejscem.

Następnie wyznaczono linię południka niebieskiego oraz odnaleziono gwiazdozbiór: Trójkąt Letni-układ trzech gwiazdozbiorów: Łabędzia, Lutni i Byka. Prowadzący poinformował uczniów, że w orientacji nieba pomagają mapy nieba, a dane o poruszaniu się planet można odszukać w kalendarzach astronomicznych.

Następnym punktem lekcji było: górowanie i dołowanie gwiazd, obserwowano i zaznaczano miejsce wschodu Słońca latem, oraz ruch Słońca od wschodu do zachodu. Wyznaczono południk niebieski za pomocą Słońca. W związku z tym prowadzący objaśnił uczniom funkcjonowanie zegara słonecznego, który to dokładnie pokazuje południe słoneczne. W planetarium odczytano wysokość górowania Słońca na różnych szerokościach. Na tym zakończono lekcję 1-szą.

Lekcja 2

Na początku drugiej lekcji projektor aparatury planetarnej wyświetlił obraz nieba w pierwszym dniu kalendarzowej zimy. Zaobserwowano miejsce wschodu w tym dniu, które było widoczne na pd-wsch horyzontu. Słońce wzeszło wtedy blisko południka astronomicznego.

Następnie uczniowie dowiedzieli się, dlaczego w dzień jest jasno na Ziemi. (Ziemia otoczona jest atmosferą, która rozprasza światło słoneczne). Zaobserwowano najdłuższą noc w roku oraz układ Trójkąta Letniego zimą, który wtedy oglądamy nad zachodnim horyzontem.

Łącząc widok nieba latem i zimą uczniowie doszli do wniosku, że lato i zima na niebie są po przeciwnych stronach.

Potem zaobserwowano gwiazdy zimowe na początku lutego tj.- gwiazdozbiór Oriona, obok niego dwa gwiazdozbiory: Bliźnięta i Byk. Dalej zaprezentowano model Układu Słonecznego.

Na zakończenie drugiej lekcji odbyła się podróż na równik, gdzie to w pierwszym dniu wiosny Słońce świeci w zenicie i porusza się prostopadle do horyzontu. 

Na tym zakończono lekcję drugą. 

Po przerwie udaliśmy się do obserwatorium astronomicznego gdzie uczniowie obserwowali niebo przez lunetę, zapoznali się z funkcjonowaniem zegara słonecznego oraz obejrzeli największą lunetę w Polsce służącą do obserwowania nieba nocą. Duże zaciekawienie uczniów budził zegar obrazujący różne czasy na Ziemi.

1. Aparatura i urządzenia służące do obserwacji nieba w planetarium.

2. Widok nieba w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku (obserwacja).

3. Gwiazda Polarna, gwiazdozbiory nieba letniego i zimowego.

4. Miejsca wschodu i zachodu Słońca nad horyzontem w różnych porach roku.

5. Model Układu Słonecznego.